Pomnikami przyrody mogą być ustanawiane okazałe drzewa i ich skupienia, np. aleje drzew oraz źródła, wychodnie skalne, wodospady, skały, jaskinie, głazy narzutowe i inne wyróżniające się twory natury. Celem ochrony tych obiektów jest zachowanie ich wartości naukowych, przyrodniczych, kulturowych, historycznych lub krajobrazowych.
Jeżeli ochrona pomnikowa obiektów przyrodniczych ma być efektywna, to wokół pomników przyrody należałoby ustanowić 15 - sto metrową strefę ochronną, w której zabronić należy naruszania gleby, składowania drewna, wznoszenia budowli itd.
Niestety, nasze prawo nie określa jednoznacznie obowiązku utworzenia takiej strefy — w związku z czym zdarzają się przypadki uszkodzenia pomników w trakcie prowadzenia prac leśnych (pozyskania i wywozu drewna).
W przypadku głazów narzutowych, objętych ochroną jako pomniki przyrody, usunięcie drzewostanu w bezpośrednim sąsiedztwie pomnika przyrody drastycznie zmienia warunki mikroklimatyczne i może prowadzić do zaniku chronionej flory epilitycznej (naskalnej) występujących na tych głazach. Takie przypadki zaniedbania notuje się również na obszarze TPK.
Na obszarze TPK znajduje się 185 pomników przyrody, z tego 118 to pomniki przyrody ożywionej, 2 - to pomniki chroniące drzewa na głazach oraz 65 to głazy lub grupy głazów (stan na 15 marca 2024 roku).