W połowie grudnia 2023 roku, na Potoku Cedron zanotowano pierwszego, zimującego pluszcza (Cinclus cinclus). Jest to ptak z populacji skandynawskiej – ptaki tego podgatunku (tzw. podgatunku nominatywnego: C. c. cinclus) odbywają regularne wędrówki na zimowiska położone nieco dalej na południe i wschód od lęgowisk, dolatując między innymi na południowe wybrzeże Bałtyku. Dzięki temu C. c. cinclus regularnie zimuje w północnej części Polski, a pojedyncze przypadki gniazdowania notowano w Borach Tucholskich oraz na Pomorzu (Dolina Słupi, okolice Żukowa).
Pluszcza najłatwiej spotkać nad szybko płynącymi, czystymi potokami i rzekami – ptaki bardzo lubią przysiadać na kamieniach znajdujących się w nurcie cieku wodnego. Wokół tych kamieni najłatwiej również znaleźć im pokarm, dlatego też kamieniste dno to jeden z ważnych czynników wpływających na występowanie tego gatunku. Głównym składnikiem diety pluszczy są drobne bezkręgowce (skorupiaki, pajęczaki i owady). W czasie żerowania ptak nurkuje na dno potoku i często przemieszcza się w poszukiwaniu pokarmu, biegając po dnie.
Bardzo interesujące są morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne przystosowania pluszczy do specyficznego trybu życia, jaki prowadzą. Nurkowanie ułatwia im opływowy kształt ciała oraz upierzenie, które ptaki natłuszczają specjalną olejową wydzieliną gruczołu kuprowego, rozprowadzaną za pomocą dzioba, wzmacniając w ten sposób nieprzemakalność upierzenia. Ptaki przemieszczają się pod wodą, pomagając sobie intensywną pracą skrzydeł i chwytaniem kamyczków stopami, uzbrojonymi w ostre pazurki. Potrafią również wyszukiwać bezkręgowce, odwracając dziobem drobne kamyki w potoku, oraz całkiem sprawnie pływać pod prąd. Nozdrza podczas nurkowania zamykane są za pomocą specjalnych płatków skóry, co chroni je przed zalaniem wodą. Oczy zabezpieczają przezroczyste błony (tak zwana migotka albo trzecia powieka). Krew pluszczy jest bogata w hemoglobinę, czyli białko odpowiedzialne za wiązanie tlenu, co umożliwia im dłuższe pozostawanie pod wodą. Łatwiejszemu nurkowaniu sprzyja również porównywalnie cięższy niż u innych ptaków układ kostny.
Na południu naszego kraju występuje drugi podgatunek pluszcza: C. c. aquaticus. Gniazduje on w górach, będąc charakterystycznym ptakiem rzek i potoków zarówno w Karpatach, jak i Sudetach. Wyjątkowo wyprowadza lęgi również na niżu. Jego populacja lęgowa szacowana jest na ok. 1850 par lęgowych. Ptaki z tego podgatunku są osiadłe, sporadycznie notuje się osobniki koczujące na niewielkim obszarze. Część ptaków występujących wysoko w górach na okres zimy przemieszcza się nieco w dół rzek i potoków – można je wtedy obserwować w okolicach, gdzie w sezonie lęgowym się ich nie spotyka.
Więcej informacji dotyczących pluszczy można znaleźć w wybranych publikacjach pracowników Parku udostępnionych na stronie internetowej Parku.